 |
|
|
| Autor |
Wiadomość |
bolas
kapral podchorąży
Dołączył: 05 Sie 2005
Posty: 13056
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 27 razy
Ostrzeżeń: 0/5
Skąd: II Rzeczpospolita
|
 Wysłany: Pon 12:29, 26 Cze 2006 Temat postu: Łódzkie monety wojskowe - materiały ... |
|
|
Znalazłem w sieci bardzo ciekawą stronę pełną interesujących materiałów ...
[link widoczny dla zalogowanych]
| Cytat: | Dom Żołnierza niemieckich sił zbrojnych (1914-1918).
Należy oczekiwać, że opis niemieckiego Domu Żołnierza z czasów I wojny światowej jest poprawny, natomiast ewidentnym błędem jest umieszczenie emisji w rozdziale "emitenci różni" i datowanie na rok 1941. Opis i rysunek mosiężnej monety 15 fenigów SOLDATENHEIM LODZ z katalogu P. Menzla chyba jest bez błędów. Godnym uznania jest podanie źródła informacji, zjawisko w katalogu wyjątkowe. Nie wiadomo dlaczego do opisu i szkicu monety 10 fenigów posłużono się dalece niepełną i niepewną wzmiankę w niemieckiej gazecie z 1941 r., do tego błędnie tłumaczoną, a nie opisem i fotografią podaną przez M. Kowalskiego w "Wiadomościach Numizmatycznych" nr 1-2/1960, poz. 303.
Spółdzielnia 28 Pułku Strzelców Kaniowskich (1922-1939).
Rejestruje ją łódzki Sąd Okręgowy jesienią 1922 r. pod poz. 69 z nazwą "Spółdzielnia 28 pułku Strzelców Kaniowskich z odpowiedzialnością udziałami w Łodzi", zmienioną 4.12.1937 r. na nazwę utajnioną "Spółdzielnia Spożywców "Sarmata" z odp. udz. w Łodzi". Ogłaszała się w "Polsce Zbrojnej" 1922-1926 i w "Wojskowym Przeglądzie Spółdzielczym" 1928-1939, sprawozdania publikując w latach 1926-1935. W koszarach im. Marszałka Józefa Piłsudskiego przy ul. Leszno 9 prowadziła sklep o rocznych obrotach 100-132 tys. zł i zatrudniała 1-2 pracowników. Co roku miała czyste nadwyżki rzędu 3.144-17.252 zł, dając z nich członkom do 2.466 zł dywidend od udziałów i zwrotów od zakupów oraz przeznaczając do 2.130 zł na cele kulturalno-oświatowe. Wśród 136-171 członków było 31-50 oficerów i 102-143 podoficerów. Własne monety, mimo umieszczonego na nich napisu "marka" zwane w pułku bonami, wybija w 1928 r. łódzka mennica B. Grabskiego, stemplami wykonanymi przez grawera Maurycego Kendrzeńskiego. Wysokość emisji w latach 1928-1933 wynosiła 6.344,80 zł. W pięciu nominałach było do 8 tys. monet, najwięcej oczywiście złotówek.
Katalog pomija znany z dokumentów nominał 5 groszy, być może trudno rozpoznawalny, tylko z napisem "Spółdz. Wojskowa". Takie monety były odnajdywane w Łodzi, prawdopodobnie także razem z monetami spółdzielni 28 p.p., na co jednak miejscowi kolekcjonerzy nie zwracali uwagi. Mimo że informację o częstym uzupełnianiu emisji wojskowych anonimowym nominałem 5 groszy podałem już w BN nr 2/1973. Wyjaśnienia wymaga opisany w katalogu ozdobnik na rewersie monety 10 groszy, na rycinie nie podany. W opisie i szkicu 20 groszy brak kropki w centrum rewersu, śladu po nóżce cyrkla na stemplu.
Kasyno podoficerskie 28 Pułku Strzelców Kaniowskich (około 1923-1939).
Pułkowe kasyno podoficerów zawodowych działało w koszarach przy ul. Leszno 9. Oczywiście nie było "kasynem spółdzielni", jak takich emitentów określa wiele publikacji W. Niemirycza i S. Bulkiewicza. Własne monety wprowadził zarząd kasyna lub dzierżawca stołówki i bufetu około 1930 r. Wybiła je mennica łódzka, stemple wykonał grawer M. Kendrzeński.
Katalog przemilcza istnienie fałszerstw monety 10 groszy. W opisie i rycinie 50 groszy i 1 złoty nie podano kropek w centrach awersów, w opisie rewersu 1 złoty dano mylnie monogram ZŁ zamiast ozdobnego Z, a rycina tej litery ma ozdobniki sugerujące nie znaną odmianę.
Spółdzielnia 31 Pułku Strzelców Kaniowskich (1921-1939).
Zawiązana przed ogłoszeniem rozkazu o wprowadzaniu spółdzielni wojskowych rejestruje się jesienią 1922 r. pod poz. 73 z nazwą "Spółdzielnia 31 pułku Strzelców Kaniowskich z odpowiedzialnością udziałami w Łodzi", zmienioną 22.02.1938 r. na nazwę utajnioną "Spółdzielnia "Warta" z odp.udz. w Łodzi". Poprawioną 5.07.1938 r. na "Spółdzielnia "Warta" z odp.udz. w Sieradzu", gdzie zgodnie z planem mobilizacyjnym "W" już wcześniej przeniesiono większość pułku. Przy III batalionie w Łodzi pozostała filia. Ogłaszała się w PZ 1922-1933 i WPS 1925-1939, sprawozdania publikując w latach 1924-1935.
W koszarach im. Hetmana Żółkiewskiego przy ul. Konstantynowskiej 62 (11 Listopada 62) prowadziła sklep, herbaciarnię i fryzjernię o rocznych obrotach 66-143 tys. zł i zatrudniała 1-3 pracowników. Rokrocznie miała czyste nadwyżki od 1.118 do 8.681 zł, przeznaczając z nich do 3.267 zł na dywidendy i zwroty nadpłaconego oraz do 2.403 zł na cele kulturalno-oświatowe. Liczyła 143-221 członków, w tym 36-73 oficerów, 100-153 podoficerów, kilku szeregowców i pracowników cywilnych. Własne monety, zwane w pułku bonami, wybiła w 1929 r. mennica łódzka, stemple wykonał grawer M. Kendrzeński. Wysokość emisji w latach 1929-1930 wynosiła 6.082,80 zł. W katalogu rycina monety 50 groszy ma błędną ilość trójlistków wieńca, opisy 1 i 2 złote podają mylnie monogram ZŁ zamiast ozdobnej litery Z, a w opisie 5 złoty brak napisu MARKA KREDYTOWA i podano mosiądz. Pomijając monety znane powszechnie w alpace. Byłaby to ich trzecia odmiana tworzywa, katalog przemilczał bowiem niklowe monety 5 złoty, wielokrotnie opisywane przez W. Niemirycza i S. Bulkiewicza. Przy monecie 2 złote nie powtórzono będą nie sprostowano sensacyjnej informacji o wojennych losach tego nominału z publikacji w "Wędrowniku" nr 217/1988, bez tego nie wiadomo po co podanej w bibliografii.
Spółdzielnia 10 pułku Kaniowskiego artylerii lekkiej (1922-1939).
W rejestr spółdzielni weszła w 1922 r. pod poz. 103 z nazwą "Spółdzielnia Spożywcza 10 pułku w Łodzi z odpowiedzialnością udziałami, ul. św. Jerzego 10", zmienianą 24.10.1929 r. na "Spółdzielnia 10 pułku Kaniowskiego artylerii polowej w Łodzi z odp.udz.", 24.04.1933 r. na "Spółdzielnia 10 pułku Kaniowskiego artylerii lekkiej w Łodzi z odp.udz." i po raz czwarty 4.12.1937 r. na "Spółdzielnia "Udziałówka" z odp.udz. w Łodzi". Ogłaszała się w PZ i w "Społem" cywilnym, następnie w WPS 1925-1939, sprawozdania publikując w latach 1925-1935. W koszarach im. Króla Batorego przy ul Jerzego 10 prowadziła sklep, fryzjernię i świetlicę o rocznych obrotach 41-85 tys. zł i zatrudniając jednego pracownika. Po początkowych niepowodzeniach i stratach, od 1927 r. ma już czyste nadwyżki od 674 do 4.602 zł i daje udziałowcom do 1.919 zł dywidend i zwrotów oraz przeznaczając do 974 zł na cele kulturalno-oświatowe. Wśród 56-162 członków było 21-62 oficerów i 44-101 podoficerów. Stojący w latach 1925-1931 poza Łodzi± III dywizjon pułku miał do 1929 r. odrębną spółdzielnię w Różanie, wpisaną do rejestru Sądu Okręgowego w Mławie pod poz. 131. Wprowadzone w 1931 r. monety z II emisji, zwane w pułku bonami, wybiła mennica łódzka stemplami wykonanymi przez grawera M. Kendrzeńskiego. Od 1931 do 1934 r. wysokość emisji wynosiła 3.000,00 zł, w czterech nominałach było do 5,5 tys. monet. Po emisji pierwszej, dokumentowanej w 1927 r., nie odnaleziono ani jednego bonu lub monety. W katalogu moneta 10 groszy nie ma kropki w centrum rewersu a monety 20 i 50 groszy kropek w centrach awersów. Ponadto 10 groszy ma na rewersie błędny rysunek wieńca, 20 groszy podwójną kokardę zamiast pojedynczej i 50 groszy na awersie 6 kropek a nie 7. Opis awersu 1 złoty mylnie podaje monogram ZŁ zamiast ozdobnej litery Z, a jej rycina ma błędną ilość ozdobników. W opisie i rycinie odznaki pamiątkowej pułku na monecie 1 złoty należy dodać miniaturkę Krzyża Kaniowskiego z napisem 10 PUŁK KANIOWSKI ART.POL.
Spółdzielnia 4 pułku artylerii ciężkiej (1922-1933).
Rejestruje się jesienią 1922 r. pod poz. 101 jako "Spółdzielnia 4 pułku artylerii ciężkiej z odpowiedzialnością udziałami w Łodzi". Rozwiązuje się uchwałami walnych zgromadzeń z 8.08. i 19.09.1933 r., stan likwidacji kończąc 14.08.1936 r. Ogłaszała się w PZ 1922 i WPS 1926-1936, sprawozdania publikując w latach 1926-1933. W koszarach przy ul. 6 Sierpnia 84-86 prowadzi sklep o rocznych obrotach 43-91 tys. zł i zatrudnia jednego pracownika. Do 1931 r. ma czyste nadwyżki od 1.717 do 4.082 zł, dając z nich do 2.403 zł dywidend i zwrotów i do 1.700 zł na cele kulturalno-oświatowe. Wśród 47-103 udziałowców było 13-30 oficerów i 34-74 podoficerów. Znane monety wybiła około 1930 r. mennica łódzka, stemple wykonał grawer M. Kendrzeński. Należy dodać, że II dywizjon pułku stał poza Łodzią i miał w latach 1923-1939 odrębną spółdzielnię w Częstochowie, następnie w Tomaszowie Mazowieckim (rejestr spółdzielni Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim, poz. 112 i 363), która mogła przejąć część emisji po upadłej spółdzielni łódzkiej. Znana jest relacja byłego spółdzielcy, pamiętającego obieg w spółdzielni monet "cudzych". S. Bulkiewicz umieszcza 4 pac przed 10 pal, niezgodnie z deklarowaną systematyzacją wojskową. Równie bałamutne są opisy odznaki pamiątkowej na awersach monet 1 i 5 złotych. Autor opisu nie dostrzega, że krzyż odznaki składa się z czterech stylizowanych luf armatnich, a po przekątnych krzyża nie ma dwóch luf, lecz cztery pociski artyleryjskie. Na dolnym ramieniu krzyża pomija datę 22 VIII 21. a na pociskach napisy i daty: 7 DAC, 10 DAC, 22 III 19 oraz 15 III 19. Szkice monet część tych dat i napisów również podają z błędami.
Spółdzielnia 4 dywizjonu żandarmerii (1921-1931).
Zawiązuje się jeszcze przed wprowadzeniem rozkazu o spółdzielniach wojskowych i rejestruje w 1922 r. pod poz. 102 z nazw± "Spółdzielnia 4 dyonu żandarmerii wojskowej w Łodzi z odpowiedzialnością udziałami". Zgodnie z uchwałami walnych zgromadzeń z 15 i 20.09.1931 r. działalność kończy 1.10.1931 r. i po zakończeniu likwidacji zostaje wykreślona z rejestru 31.10.1935 r. Ogłasza się w PZ 1922-1927 i WPS 1929-1935, sprawozdania drukuje w latach 1925-1931. W koszarach przy ul. Przędzalnianej 18 prowadzi sklep o rocznych obrotach 15-44 tys. zł i zatrudnia jednego pracownika. Do 1930 r. ma czyste nadwyżki rzędu 335-2.277 zł, przeznaczając z nich niewielkie kwoty na dywidendy, zwroty nadpłaconego i cele kulturalno-oświatowe. Wśród 57-132 członków było 6-15 oficerów i 43-117 podoficerów. Znane monety wybiła około 1928 r. mennica łódzka, stemple monet wykonał grawer M. Kendrzeński. W katalogu brak informacji o monecie 5 groszy, notowanej w innych katalogach od 1987 r. Opisy i ryciny monet 10, 20 i 50 groszy nie mają kropek w centrach rewersów. W opisie 1 złoty jest błędnie cynk zamiast aluminium, na rewersie podano monogram ZŁ zamiast ozdobnej litery Z, a rycina litery ma zestaw ozdobników sugerujący nie znaną odmianę stempla.
Spółdzielnia Zakładu Amunicyjnego nr 3 (1927-1934).
Do rejestru spółdzielni w łódzkim sądzie wpisana została 12.10.1927 r. pod poz. 321 z nazwą "Spółdzielnia Spożywcza Zakładu Amunicyjnego Nr 3 w Regnach" (koło Koluszek), poprawioną 7.10.1931 r. na "Spółdzielnia Głównej Składnicy Uzbrojenia Nr 4 w Regnach z odpowiedzialnością udziałami", choć nazwa składnicy została zmieniona jeszcze w marcu 1929 r. Po uchwałach walnych zgromadzeń 14.07. i 25.08.1934 r. przeszła z dniem 1.10.1934 r. w stan likwidacji, zakończony 6.02.1937 r. Ogłaszała się w WPS 1927-1937 a sprawozdania publikowała w latach 1932-1934. Prowadziła sklep o rocznych obrotach 53-71 tys. zł i zatrudniała jednego pracownika. Niedużą czystą nadwyżkę podaje tylko za 1932 r. Wśród 57-61 członków było 3-6 oficerów, 22-24 podoficerów, 9-10 urzędników i 23 innych. Szeregowcy z kompanii wartowniczej korzystali ze spółdzielni nie będąc jej członkami. Własne monety, zwane w składnicy bonami, wybiła mennica łódzka w 1928 lub 1929 r. (jedyny znany nominał nie pozwala na ściślejsze datowanie), stemple wykonał grawer M. Kendrzeński. Wysokość mocno zawyżonej emisji wynosiła w latach 1931-1934 7.387,40 zł. W pięciu nominałach powinno być do 14 tys. monet, w tym około 5 tys. złotówek, 3 tys. monet 50 gr. , po 2,5 tys. sztuk 20 i 10 gr. oraz kilkaset monet 5 gr. Te ostatnie mogą być nierozpoznawalne, tylko z napisem "Spółdz. Wojskowa". W katalogu brak informacji, że na monecie 10 groszy jest nieściśle "amunicji", być może z braku miejsca na stemplu, oraz o kontramarce znanej z "Wiadomości Numizmatycznych" nr 4/1958 r. (poz. 182). Nie wiadomo dlaczego rysownik mając niezłą fotografię i dostęp do oryginału wykonał tylko szkic monety, a autor nie informuje o innych nominałach emisji, w tym monety 5 groszy udokumentowanej w bilansach spółdzielni i wzmiankowanej w katalogach.
Spółdzielnia Pomocniczej Składnicy Uzbrojenia Nr 4 (1931-1935).
Rejestruje się w sądzie łódzkim w początkach 1931 r. pod poz. 394 z nazw± "Spółdzielnia Pomocniczej Składnicy Uzbrojenia Nr 4 z odpowiedzialnością udziałami w Gałkówku" (koło Koluszek). Rozwiązuje się 16.08.1935 r. po uchwałach walnych zgromadzeń członków z 29.07.1935 i 16.09.1935 r. Z rejestru wykreślona została po zakończeniu likwidacji 14.08.1936 r.. Ogłaszała się w WPS 1931-1936, sprawozdania drukuje w latach 1931-1935. W składnicy prowadziła sklep o rocznych obrotach 33-44 tys. zł i zatrudniała jednego pracownika. Czyste nadwyżki miała tylko w latach 1931 i 1933-1934. Wśród 30-35 udziałowców było 1-2 oficerów, 15-17 podoficerów, 7-8 urzędników i 6-8 innych. Ze sklepu spółdzielni korzystali również szeregowcy z kompanii wartowniczej i z drużyny strzelców. Znane monety, zwane w składnicy bonami, wybiła w 1934 r. na kwotę nominalną 600 zł mennica łódzka, stemple wykonał grawer Ryszard Wodzyński. Odnajdywane przez łódzkich zbieraczy monety z tajemniczymi literami P.S.U.4. przypisał do wojska i Gałkówka dopiero katalog wystawy lubelskiej z 1979 r. Kolega Stanisław długo nie dawał wiary w takie rozszyfrowanie emisji, wypada więc docenić umieszczenie jej w katalogu. Należy tylko poprawić błędy opisów i szkiców monet 20 groszy i 2 złote, którym zabrakło sześcioramiennych gwiazdek dzielących datę 19*34 na dwa człony, oraz ustosunkować się do innej odmiany monety 2 złote bez gwiazdki, bitej w niklu, znanej jedynie z wymienionych w bibliografii katalogu niefortunnych kompilacji katalogowych W. Niemirycza. Zdumienie budzi podanie w katalogu, bez żadnego wyjaśnienia, jakoby składnica szczebla centralnego nie podlegała kierownictwu służby uzbrojenia lecz dowództwu jednego z pułków piechoty. Ze znanych źródeł wiadomo jedynie, że w planie mobilizacyjnym "W" kadra z 28 i 31 pułków piechoty miała w składnicach uzbrojenia w Regnach i Gałkówku zmobilizować po dwie kompanie wartownicze dla 41 i 42 batalionu wartowniczego, mobilizowanych przez Powiatowe Komendy Uzupełnień Łódź-Miasto i Łódź-Powiat.
Literatura i źródła.
1. M. Bartoszewicki "Zastępcze znaki pieniężne w Wojsku Polskim 1925-1939". Katalog wystawy 1979. Muzeum Okręgowe Lublin 1981.
2. M. Bartoszewicki "Ałfawitnyj pierieczeń dienieżnych znakow i emissij russkoj armii 1874-1914". Warszawa 1991.
3. M. Bartoszewicki i A. Szyszkin "Zestawienie znanych zastępczych emisji pieniężnych w armii rosyjskiej sprzed 1914 r.". Część II. "Biuletyn Numizmatyczny" nr 4/1981, s. 64-69.
4. A. Dobroński "Dyslokacja wojsk rosyjskich w Królestwie Polskim przed I wojną światową". "Studia i materiały do historii wojskowości", t. XX. PAN Warszawa 1976, s.241-284.
5. W. Jarno "Okręg Korpusu Wojska Polskiego Nr IV Łódź 1918-1939". Łódź 2001.
6. M. Kowalski i M. Bartoszewicki "Spółdzielnie wojskowe na Lubelszczyźnie i Podlasiu, ich zastępcze znaki pieniężne z lat 1926-1939". "Rocznik Międzyrzecki", VIII/1976, s.106-152.
7. A. Szyszkin "Marki wojennych sobranij czastiej russkoj armii". "Nowyje numizmaticzeskije issledowanija", cz. IX. GIM Moskwa 1986, s. 48-65.
8. Dziennik Rozkazów M. S. Wojsk. R. 1919-1939.
9. Polska Zbrojna. R. 1922-1933.
10. Rejestr handlowy spółdzielni 1922-1939 Sądu Okręgowego w Łodzi.
11. Statystyki Spółdzielni Wojskowych. R. 1924-1935.
12. Wojskowy Przegląd Spółdzielczy - Społem. R. 1925-1939.
Mirosław Bartoszewicki - Warszawa |
Post został pochwalony 0 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
 |
|
|
 |
mateusz009
Dołączył: 10 Cze 2008
Posty: 33
Przeczytał: 0 tematów
Ostrzeżeń: 0/5
|
| Wysłany: Nie 10:57, 29 Lis 2009 Temat postu: |
|
|
| Cytat: | Spółdzielnia 28 Pułku Strzelców Kaniowskich (1922-1939).
Rejestruje ją łódzki Sąd Okręgowy jesienią 1922 r. pod poz. 69 z nazwą "Spółdzielnia 28 pułku Strzelców Kaniowskich z odpowiedzialnością udziałami w Łodzi", zmienioną 4.12.1937 r. na nazwę utajnioną "Spółdzielnia Spożywców "Sarmata" z odp. udz. w Łodzi". Ogłaszała się w "Polsce Zbrojnej" 1922-1926 i w "Wojskowym Przeglądzie Spółdzielczym" 1928-1939, sprawozdania publikując w latach 1926-1935. W koszarach im. Marszałka Józefa Piłsudskiego przy ul. Leszno 9 prowadziła sklep o rocznych obrotach 100-132 tys. zł i zatrudniała 1-2 pracowników. Co roku miała czyste nadwyżki rzędu 3.144-17.252 zł, dając z nich członkom do 2.466 zł dywidend od udziałów i zwrotów od zakupów oraz przeznaczając do 2.130 zł na cele kulturalno-oświatowe. Wśród 136-171 członków było 31-50 oficerów i 102-143 podoficerów. Własne monety, mimo umieszczonego na nich napisu "marka" zwane w pułku bonami, wybija w 1928 r. łódzka mennica B. Grabskiego, stemplami wykonanymi przez grawera Maurycego Kendrzeńskiego. Wysokość emisji w latach 1928-1933 wynosiła 6.344,80 zł. W pięciu nominałach było do 8 tys. monet, najwięcej oczywiście złotówek.
Katalog pomija znany z dokumentów nominał 5 groszy, być może trudno rozpoznawalny, tylko z napisem "Spółdz. Wojskowa". Takie monety były odnajdywane w Łodzi, prawdopodobnie także razem z monetami spółdzielni 28 p.p., na co jednak miejscowi kolekcjonerzy nie zwracali uwagi. Mimo że informację o częstym uzupełnianiu emisji wojskowych anonimowym nominałem 5 groszy podałem już w BN nr 2/1973. Wyjaśnienia wymaga opisany w katalogu ozdobnik na rewersie monety 10 groszy, na rycinie nie podany. W opisie i szkicu 20 groszy brak kropki w centrum rewersu, śladu po nóżce cyrkla na stemplu. |
[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]
/Źródło: Allegro/
Post został pochwalony 0 razy
Ostatnio zmieniony przez mateusz009 dnia Nie 10:57, 29 Lis 2009, w całości zmieniany 1 raz
|
|
| Powrót do góry |
|
|
|
|
Nie możesz pisać nowych tematów
Nie możesz odpowiadać w tematach
Nie możesz zmieniać swoich postów
Nie możesz usuwać swoich postów
Nie możesz głosować w ankietach
|
fora.pl - załóż własne forum dyskusyjne za darmo
Powered by phpBB © 2001, 2005 phpBB Group
gGreen v1.3 // Theme created by Sopel &
Programosy
|
